Nafarroa Oinez auzolan erraldoia

Kooperatiba bat pertsonez osatutako elkarte autonomoa da, euren borondatez dituzten behar eta asmoei aurre egiteko eta, aldi berean, erkidegoaren aurrerapen ekonomiko, sozial, kultural eta politikoan laguntzeko elkartu direnak.

Kooperatiba gizarte-ekonomiako erakunde formarik hedatuena da, demokratikoki kontrolatua, Nazio Batuek aitortua, nazioarteko kooperatiba-mugimenduaren aliantzak indartu eta zabaltzea bilatzen duena.

Uste horrekin sortu ziren ikastolak, hezkuntza sisteman bide alternatiboa, hezkuntza publikoaren eta pribatuaren artean, irabazi-asmorik gabekoak eta onura publikoa dutenak eta, gainera, gizarte zibileko kideen parte-hartzea sustatzen dutenak. Arizmendiarretak egindako planteamenduarekin bat etorriz, garapen komunitarioko prozesuan PRESTAKUNTZAk funtsezko garrantzia hartzen duela, Nafarroako ikastolak hezkuntza-kooperatiba gisa eratzen dira, Lan Kooperatiboak proiektu komun bat eraikitzea dakarrelakoan, non bakoitzak bestearen zereginean parte hartu eta lankidetzan jardun duen, eduki guztietan parte hartuz, guztiek banakako ebaluazioari erantzun ahal izateko, taldearen laguntzarik gabe. 

Hartara, ikastolen izaera soziala, izaera juridikoa alde batera utzita, ageriko egiten da erabiltzaileei eta gizarte osoari zuzendutako zerbitzu-zereginean.

Nafarroa Oinez NIEtik auzolanean sortutako jaiaren adibidea da, irakaskuntza-kooperatibak diren ikastolak biziberritzeko helburuarekin. Garcés de los Fayos Ikastola kooperatibak 50+2 urte bete ditu aurten, 223 familia, 35 langile eta 318 ikasle biltzen dituen kooperatiba gisa, honako herri hauetan: Amatriain, Amunarrizketa, Artaxona, Artariain, Barasoain, Beire, Garinoain, Iratxeta, Larraga, Miranda, Olite-Erriberri, Puiu, San Martin Unx eta Tafalla. Bertako geletan 644 ikasle ohi formatu. Lankidetzatik sortutako auzolan erraldoia da Oinez 22a; laugarrena Tafallako historian, 1986, 1997 eta 2011n izandakoen ondoren.

Gure ustez, lankidetza gizartea antolatzeko eredu nagusietako bat da, eta garapen jasangarriko alderdiak barne hartzen ditu bere oinarrietan, balio eta printzipio etiko eta moralak kontuan hartzeaz gain.

Ikastolek kooperatibismoan aurkitu zuten 1970eko hamarkadaren hasieratik hezkuntza-komunitateak eratzeko formularik onena; ikuspegi berri batekin, hezkuntza modu autonomoan ulertzeko gai, eremu geografiko bakoitzari lotuta, euskara komunikazio-hizkuntza gisa erabiltzeko gai, eleaniztasunari uko egin gabe. Euskal Kulturarengatik eta kulturaren alde lan eginez, denbora luzez gutxitua eta zapaldua, zentro bakoitzaren familien eta langileen partaidetza integrala sustatzen dute, komunitate horien kudeaketan.

Antolaketa-eredu honekin bat etorriz, ikasleen Lan Kooperatiboan jarri dute arreta, lantaldeak osatu, beren ikuspuntuak bereizi eta alderatzen ikasi eta ezagutza eraikitzeko prozesuak sortzeko helburua jarraituz.

Pertsona bakoitzak bere kabuz ikasiko lukeena baino gehiago taldean ikasiko duela jakinda, ikerlan neurologiko berriek adierazten duten bezala, lan kooperatiboa sustatzen dute, lan indibidualaren batura baino askoz gehiago dena.

Taldeetako kideen elkarrekintza nahita bilatzen da, eta baterako lanketara bideratutako antolaketa-egiturak sortzea, ez elkarren ondoan jartzeagatik, lankidetzagatik baizik.

Ikuspegi metodologiko horrek planteamendu didaktiko irekiak eskatzen ditu, desberdintasunetik, laneko dinamika positiboetatik eta elkarlaneko ikaskuntzatik ikasi ahal izateko.

Lan kooperatiboak modu eraikitzailean laguntzen du bizikidetzan, taldean parte hartzen duen pertsona bakoitzaren balioak aitortuz, ekintza positiboak indartuz eta negatiboak baztertuz, eta herritartasun arduratsuaren jardueran prestatzeko bizikidetza-arauak errespetatuz. Ikastolek beti nahi izan dute bizikidetzarako eremuan, sozializaziorako eta haurren eta gazteen prestakuntzarako leku izan, errespetua, tolerantzia, askatasuna eta elkartasuna bezalako balioetan oinarrituta, eta horien inguruan eraikitzen da gainerako guztia, giza eskubideen aitorpenean oinarritutako bizikidetza demokratiko eta baketsua hobetzeko.

Metodo kooperatiboak sexuen arteko desberdintasuna eta pertsona guztien arteko eskubide- eta aukera-berdintasuna balioesteko eta errespetatzeko aukera ematen du, bai eta gizonen eta emakumeen arteko diskriminazioa dakarten estereotipoak baztertzeko ere, diskriminazio-jarrerak eta -egoerak arreta handiz behatuz, eta guztiontzat hain kaltegarria den deriba hori aztertuz, salatuz eta zuzenduz.

Ez dira une errazak gizartean parte hartzeko; hala ere, bereziki garrantzitsua da ikastolak osatzen dituzten hezkuntza-komunitateetako kideak (ikasleak, familiak eta profesionalak) eta gizartea beren gizarte-izaera bereiziaz jabetzea.

Ikastolentzat ezinbestekoa da beren proiektuan parte hartzen duten pertsonen parte-hartzea eta auzolana sustatzen jarraitzea, zentzu kolektiboa eta solidarioa bizirik mantentzea, beren benetako nortasuna eta izaera babesteko antidotorik onena den aldetik, kalitate handiko ikastetxeak, pribatuak eta elitistak, eraginkorrak eta efizienteak, baina benetako dimentsio sozialik gabe, izatea saihestuz.

Beraz, bihoa nire aitorpen eta eskerrik beroenak lankidetzan eta auzolanean oinarritutako Nafarroa Oinez hau ahalbidetu dutenei. l

*Nafarroako Ikastolen Elkarteko zuzendari