Foruaren Hobekuntzaren 40. urteurrenean

Gure autogobernuaren arkitektura juridikoaren oinarrian Nafarroako Foru Eraentza Berrezarri eta Hobetzeari buruzko Lege Organikoa dago, eta horren 40. urteurrena duela gutxi bete da.

1978ko Espainiako Konstituzioaren 3. artikuluak gure erkidegoan garatzen duen esparrua ezartzen du. Haren arabera, gaztelania ez diren gainerako espainiar hizkuntzak ere ofizialak izango dira beren “Autonomia Erkidegoetan, beren estatutuen arabera”.

Konstituzioak, beraz, ez du hizkuntza-eredu itxirik, baina aldi berean ez du hizkuntzak babesteko gutxieneko estandar eredurik bermatzen. Lorafnaren 9. artikuluak honela definitzen du gaztelania: Gaztelania da Nafarroako hizkuntza ofiziala, eta euskara ere hizkuntza ofizialaren maila izanen du Nafarroako eskualde euskaldunetan. Horrek ez du zehazten “eremu horiek zehaztuko dituen foru-legearen” legegilearentzat inolako irizpiderik ere.

Euskara, gaur egun ere, duela lau hamarkada bezala, Nafarroako identitatearen eta historiaren berezko elementua da, baina haren inguruan oso jarrera desberdinak daude. Agian, gai honen enkistamendu historikoak zerikusia izango du Lorafnan gure hizkuntza-aniztasunaren kudeaketa publikoari eman zitzaion irtenbide ez oso zuzenarekin, inguruan ditugun beste erkidegoetan gertatu ez bezala.