Manipulazioa, portaera sozialean nahita eragitea da. “Manipulatzaileak” lortu nahi duen benetako helburua ezkutatzeko funtzio espezifikoan datza. Zenbait mezu interesdun positiboki edo negatiboki onartzeko jarrera lausoa sortuz. Manipulazioa mozorrotu egiten da, itxuran, jarrera eta jokabide sozialak aldatzeko helburua ez duten adierazpenen bidez. Manipulazioa albisteen sofistikazioaren eta trebeki iragazitako mezuen lanketa boteretsuaren bidez bideratzen da. Eta balio eta ideien inguruko kolektiboen babesak sortzera bideratuta dago. Txandakako botere politikoak interesgarritzat jotzen du “bere” sistemaren interesen existentzia eta garapena. Zentzu hertsian, manipulazioak bilatutako iritziaren eraketaren aurreko prozesua aipatzen du.
Hizkuntzaren eta irudiaren konfigurazio espezifikoarekin, atontzen, alaitzen, agobiatzen eta izutzen dute ere. Aurrez taxututako eskema intelektual batean, balorazio-prozedura bat proiektatzen du ohiko irudikapen interesatuen arabera. Manipulatzaileak, irakurleak aukeratu subjektu aktiboa, Goebbels dohakabe haren pertseberantziaz iritzi publikoaren “formazioa” bilatzen du eta indar politiko eragileen tentsioaren eremuan biziz. Manipulatzaileak, komunikabideen bidetik, informazioa eta egia norberaren interesen zentzuan instrumentalizatzea, koloreztatzea eta egingarritasun-mailatik subjektibotasun manipulatzailera eramatea du ontzat.
Frantziak, sarri, Dreyfus “akatsa” gogoratzen du, alsaziar militar judua, bidegabeki akusatua alemanen alde espiatzeagatik, degradatua, umiliatua eta doilortua 1895ean, zintzoa, koherentea eta ausarta uneko “estatu-arrazoiaren” biktima izan zena. Haren birgaitzea Frantziar errepublikaren garaipena izan zen, arrazismoa eta antisemitismoa gaitzetsiz, giza eskubideak defendatuz eta justizia lehenetsiz Chiracen eskutik. Zitalkeria eta tratu iraingarria jasandako militarrari omenaldia egin zion Emile Zolak, “J ‘accuse”, bere defentsan. Gora Egia!
